Ποιος άραγε υπογράφει την πρωτοσέλιδη έρευνα του Βήματος για την "συντριβή της μεσαίας τάξης"; ΔΕΙΤΕ τα στοιχεία ...

Ποιος άραγε  υπογράφει τη νέα πρωτοσέλιδη έρευνα του Βήματος για την "συντριβή της μεσαίας τάξης"; (μετά την έρευνα για τους "καλύτερα μυαλά" από την Ελλάδα που φεύγουν στο εξωτερικό).
Η Συντριβή της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα.
Εν αναμονή 3,5 εκ. δηλώσεις.

Χόνδρος Δημήτρης 


Η μεσαία τάξη συνεχίζει να αποδεκατίζεται και να φτωχοποιείται. Να περνά με τρόπο οδυνηρό και με ρυθμούς ανεμπόδιστους, από μια φάση «νεοπλουτισμού» που συνοδεύθηκε από έντονες καταναλωτικές συμπεριφορές σε μια φάση κατά την οποία αρχικά προσπάθησε να διατηρήσει το επίπεδο ζωής της και στη συνέχεια να εξασφαλίσει την επιβίωση της.  Η οικονομική κρίση επέφερε πλήγματα στη μεσαία τάξη όλων των χωρών της Ευρώπης.  Ωστόσο, η ελληνική μεσαία τάξη ήταν αυτή που πλήρωσε το πιο βαρύ τίμημα. Όπως εκτίμησε η βρετανική εφημερίδα Telegraph σε έρευνα της για την κρίση στην Ευρώπη, η μέση ελληνική οικογένεια έχει «χάσει 14 χρόνια προόδου». Τι θα ακολουθήσει μετά και τη νέα φορολογική καταιγίδα;  Οι απαισιόδοξοι ερευνητές  βλέπουν ένα κύκλο να ολοκληρώνεται: « Η Ελλάδα μια φτωχή χώρα με φτωχούς κατοίκους, εξελίχθηκε σε μια φτωχή χώρα με πλούσιους κατοίκους και ξαναγίνεται μια φτωχή χώρα με φτωχούς κατοίκους» , επισημαίνουν.
Ο αποδεκατισμός του εισοδήματος
Στο οικονομικό δελτίο του ΣΕΒ, με τίτλο « Η μεσαία τάξη τρώει τις σάρκες της»  (Μάρτιος 2016), επισημαίνεται ότι το μέσο ελληνικό νοικοκυριό, με βάση το οποίο γίνονται οι υπολογισμοί, είναι μια «στατιστική κατασκευή».  Που συμπεριλαμβάνει οικογένειες, που έχουν εισοδήματα από εξαρτημένη εργασία, ατομικές επιχειρήσεις και ελεύθερα επαγγέλματα. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης, «το μέσο ελληνικό νοικοκυριό» στην διάρκεια της κρίσης (2009-2014) απώλεσε, λόγω της ύφεσης, το 30% του εισοδήματος του. Αυτή η απώλεια, πολλαπλάσια εκείνης των νοικοκυριών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είχε ως αποτέλεσμα την δραματική αριθμητική συρρίκνωση της μεσαίας τάξης.  Σύμφωνα με έκθεση της Credit Suisse, (Οκτώβριος 2015) η ελληνική μεσαία τάξη που αριθμούσε  5,8 εκατομμύρια πολίτες, μειώθηκε στα χρόνια της κρίσης σε 4,6 εκατομμύρια. Σχεδόν 1,2 εκατομμύρια Έλληνες είδαν τα εισοδήματα τους να καταρρέουν. Ταυτόχρονα η αξία των περιουσιακών στοιχείων της μεσαίας τάξης μειώθηκε κατά περίπου 500 δισεκατομμύρια ευρώ. Εκτιμάται σε 678 δισ. δολάρια, από σχεδόν 1,2 τρισ. δολάρια το 2007.
Πρόσφατη έρευνα για το συνέδριο της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σχετικά με το «Αβέβαιο μέλλον της ελληνικής μεσαίας τάξης» που παρουσιάστηκε από τους καθηγητές Μαρία Καραμεσίνη και Στέφανο Γιακουμάτο, είναι ενδεικτική της κατάρρευσης αυτού που αποκαλείται ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Η έρευνα αυτή επιχείρησε να προσεγγίζει τη μεσαία τάξη με οικονομικά-εισοδηματικά κριτήρια. Ως μεσαία στρώματα, υπολογίστηκαν τα ατομικά εισοδήματα που κυμαίνονταν από το 60 έως το 200% του διάμεσου διαθέσιμου ατομικού εισοδήματος, δηλαδή εισοδήματα που κινούνται πάνω από όριο της φτώχειας 5.022 ευρώ μέχρι και τις 16.742 ευρώ.  Με βάση τα δηλωθέντα  εισοδήματα του 2008, η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι από το 70,8% του πληθυσμού που δήλωνε εισοδήματα μεσαίων τάξεων, στην αρχή της κρίσης, μόνο το 54,2% δηλώνει εισοδήματα που θα μπορούσαν να το κατατάξουν στη μεσαία τάξη. Στην έρευνα αυτή εκτός από την μετακίνηση της μεσαίας τάξης προς τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, όπως αναφέρει στο «Βήμα» ο κ. Γιακουμάτος, προκύπτει επίσης μια αξιοσημείωτη μείωση του αριθμού των οικογενειών που έχουν πάνω από ένα εργαζόμενο. Προκύπτει επίσης, ως προς την σύνθεση της μεσαίας τάξης μια αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων και ειδικά όσων είχαν συντάξεις περί τα 800 ευρώ και δεν υπέστησαν μεγάλες μειώσεις.
Ανεξαρτήτως του τρόπου που επιχειρείται η προσέγγιση της μεσαίας τάξης, είναι κοινή η διαπίστωση της απώλειας του μεγαλύτερου μέρους των εισοδημάτων της. Για παράδειγμα η Στατιστική υπηρεσία, κατατάσσει τα εισοδήματα των φορολογουμένων σε 4 τεταρτημόρια.  Στο πρώτη κατηγορία ανήκουν τα χαμηλά εισοδήματα και στην τελευταία τα υψηλά. Στις δύο ενδιάμεσες κατηγορίες στις οποίες μπορεί να συμπεριληφθεί μεγάλο μέρος της μεσαίας τάξης, είναι εμφανής η μεγάλη μείωση που υπήρξε.  Η δεύτερη κατηγορία από 10.985 ευρώ που δήλωνε κατά μέσο όρο το 2011 έπεσε στα 7.680 το 2014 και η τρίτη κατηγορία από τις 15.808 στις 11.000. Από τον πίνακα προκύπτει ότι το 25% των Ελλήνων κατέχει το 47% του πλούτου.
Αλλά και στην περίπτωση που κάποιος θελήσει να περιορίσει τη μεσαία τάξη στα εισοδήματα μεταξύ 20 και 50 χιλιάδων ευρώ το χρόνο η εικόνα, όπως δείχνουν τα δεδομένα της εφορίας, παραμένει εξίσου τραγική.  Από την ανάλυση των φορολογικών δηλώσεων μέχρι το 2015, (οικογενειακό εισόδημα), προκύπτει ότι ο αριθμός των οικογενειών δηλώνουν εισοδήματα από 20.000 έως 30.000 ευρώ, μειώθηκε στους 555.000 από 752.086,  ενώ ο αριθμός των οικογενειών που δηλώνουν εισοδήματα από 30.000 έως 50.000 ευρώ εισόδημα είναι μειώθηκε κατά 200.000. Από 604 χιλιάδες το 2010 στις τις  400 χιλιάδες οικογένειες το 2015.  Από τα 23 δισ. ευρώ που είχαν δηλωθεί το 2010, σε αυτό το κλιμάκιο έκαναν φτερά 11 δις ευρώ σε διάστημα 4 ετών.  Παράλληλα οι φτωχότεροι όσοι δηλαδή δήλωναν εισόδημα μέχρι 12.000 ευρώ αυξήθηκαν σε 3,7 εκ από σχεδόν  2,7 το 2010.

Η απαξίωση της ακίνητης περιουσίας
Τα παραπάνω στοιχεία αφορούν τα τρέχοντα εισοδήματα της μεσαίας τάξης. Το παζλ της κατάρρευσης συμπληρώνεται με την δραματική υποβάθμιση της ακίνητης περιουσίας της. Περί τα 2.5 εκατομμύρια Έλληνες που σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών διαθέτουν ακίνητα αξίας από 50 έως 300 χιλιάδες ευρώ είδαν την περιουσία τους να απαξιώνεται λόγω της πτώσης των αξιών των ακινήτων που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνά και το 50%.
Παράλληλα επιβαρύνθηκαν λόγω αυτής της περιουσίας με επιπρόσθετα βάρη.»
« Το ελληνικό κράτος δεν έχει νόμισμα να υποτιμήσει και διάλεξε την οδό της υποτίμησης αγαθών με πρώτο την ακίνητη περιουσία. Αποτέλεσμα, από πολίτες με ακίνητα να γίνουμε πωλητές ακινήτων» δηλώνει στο «Βήμα» ο πρόεδρος της  Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων, Στράτος Παραδιάς και επισημαίνει « ποιος όμως αγοράζει σήμερα; Πόσοι είναι οι πρόθυμοι να βγάλουν την θηλιά από το λαιμό του άλλου και να τη φορέσουν στο δικό τους;»  Ο χαρακτηρισμός ως «θηλιά» της ακίνητης περιουσίας προς την οποία  κατευθύνθηκαν οι κόποι και οι αποταμιεύσεις όχι μιας αλλά δύο και τριών γενιών λέει πολλά. Η ακίνητη περιουσία, βασικό χαρακτηριστικό, στήριγμα αλλά και πηγή ασφάλειας της μεσαίας τάξης, αποτελεί βραχνά που απομυζεί τους ιδιοκτήτες της.
Η εξαφάνιση των αποταμιεύσεων

Η μεσαία τάξη επιχείρησε να αντιδράσει στο σοκ των αλλεπάλληλων μισθολογικών μειώσεων που της στέρησαν μεγάλο μέρος του εισοδήματος τους.  Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΒ, για να διατηρήσει το επίπεδο ζωής της το μέσο ελληνικό νοικοκυριό αναζήτησε τη λύση στις αποταμιεύσεις του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2012 η αποταμίευση των νοικοκυριών μηδενίζεται και έκτοτε γίνεται αρνητική,. Ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος, η τρέχουσα αποταμίευση των ελληνικών νοικοκυριών από 7,5% το 2006 διαμορφώνεται πλέον σε -6,6% το 2015 με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης να έχουν θετικό ποσοστό αποταμίευσης. Η Πορτογαλία και η Ιρλανδία που επίσης πέρασαν την δοκιμασία του μνημονίου έχουν ποσοστό αποταμίευσης 4,3% περίπου .
Την ίδια περίοδο οι ήδη υπάρχουσες αποταμιεύσεις μειώνονται δραματικά καθώς χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών, ενώ παρατηρείται ρευστοποίηση  περιουσιακών στοιχείων (κοσμήματα κλπ) και συσσώρευση οφειλών προς την εφορία.  Το μέλλον, «τώρα που τέλειωσαν τα έτοιμα» φαντάζει ακόμα πιο ζοφερό.  Για την αντιμετώπιση της μείωσης του βιοτικού επιπέδου άλλα διαθέσιμα όπλα δεν φαίνεται να υπάρχουν. Υπάρχει η μεταφορά στους δρόμους της οργής για τα όσα έγιναν και της αγωνίας για όσα θα ακολουθήσουν. Στο «κίνημα της γραβάτας»,  τα διεθνή ΜΜΕ  βλέπουν την εκδήλωση της αγανάκτησης τμήματος της μεσαίας τάξης.
Από τον «νεοπλουτισμό» στις κοινωνικές δομές των δήμων

Σε αντίθεση με την πεποίθηση του Μαρξ, ότι θα παρέμενε προνομιούχα αλλά μικρή σε μέγεθος, η μεσαία τάξη αποτέλεσε το κρίσιμο κοινωνικό και οικονομικό μέγεθος, των ανεπτυγμένων δυτικών οικονομιών. Στην Ελλάδα η άνοδος της μεσαίας τάξης συνοδεύτηκε και από την μετακίνηση της, από περιοχές του κέντρου προς τα προάστια που προσέφεραν καλύτερη ποιότητα ζωής.
Ο Δημήτρης Στεργίου, εκλέγεται δήμαρχος στην Πεντέλη, τα τελευταία 20 χρόνια. « Όταν ακούς για Πεντέλη, ο νους σου πάει μια περιοχή πλουσίων με ισχυρή μεσαία τάξη αλλά τα πράγματα δεν είναι πια έτσι. λέει στο «Βήμα» εξηγώντας ότι η πόλη του εξακολουθεί να έχει ένα σημαντικό αριθμό πλουσίων αλλά η μεσαία τάξη όπως την ξέραμε δεν υπάρχει πια. « Τείνει να εκλείψει, οδηγείται στη φτωχοποίηση» αναφέρει χαρακτηριστικά. Αυτό δεν αποτυπώνεται μόνο στις επιχειρήσεις  που κλείνουν, κάνοντας εύκολη την αναζήτηση φτηνής επαγγελματικής στέγης, σε περιοχές που κάποτε ήταν απλησίαστες, ούτε στις αγοραπωλησίες ακινήτων που δείχνουν μια πτώση της τάξης του 50%. Αποτυπώνεται και στην αύξηση του αριθμού των πολιτών που αναζητούν καταφύγιο στα κοινωνικά προγράμματα του δήμου. Ο δήμος Πεντέλης για να στηρίξει τους αδύναμους πολίτες, προσφέρει κάθε μήνα ένα δέμα  αξίας 80 ευρώ το οποίο περιλαμβάνει βασικά είδη διατροφής. Ξεκίνησε το 2010 προσφέροντας περί τα 200 δέματα. Σήμερα ο αριθμός αυξήθηκε στα 600 δέματα και την περίοδο των γιορτών φτάνει τα 1000. Παράλληλα, οι γονείς που αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν στα έξοδα των φροντιστηρίων στρέφονται προς τα προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας του δήμου. Ξεκίνησαν με 20 παιδιά και αυτή τη στιγμή εξυπηρετούν περί τα 150.
Τα Βριλήσσια είναι ένα προάστιο προς το οποίο μετακινήθηκαν, από το κέντρο της Αθήνας και άλλες υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας, πολίτες που ανήκουν στη μεσαία τάξη και στο μεγαλύτερο μέρος τους απασχολούνταν στον τομέα παροχής υπηρεσιών.  Ο δήμαρχος, Ξένος Μανιατογιαννάκης, έχει γεννηθεί στα Βριλήσια και θυμάται την εποχή της ανάπτυξης της περιοχής με την μαζική εγκατάσταση πολιτών που ανήκαν στη μεσαία τάξη.  Η κρίση άλλαξε τα πάντα. Ωστόσο, η εικόνα που μεταδίδει είναι διαφορετική από τις άλλες περιοχές. Υπάρχει βέβαια μια αξιοσημείωτη αύξηση των αιτήσεων για τους παιδικούς σταθμούς του δήμου, και αυξημένη παρουσία πολιτών στο κοινωνικό παντοπωλείο, το κοινωνικό φαρμακείο και τις υπόλοιπες κοινωνικές δομές δήμου που εξυπηρετούν πάνω από 1000 οικογένειες. Η οικοδομική δραστηριότητα έχει παγώσει αλλά οι αξίες των ακινήτων στην περιοχή δεν έχουν μειωθεί δραματικά. Και σε αντίθεση με άλλες περιοχές, όπως αναφέρει «δεν υπάρχουν τάσεις φυγής. Η πόλη κρατάει, ο κόσμος αντέχει ακόμα μειώνοντας δραστικά τις υποχρεώσεις του.»

http://www.aegeanews.gr/default.asp?id=27&lg_id=1&Records=Details&_id=421757